Wetgeving cosmetische ingrepen wordt aangepast

Steeds meer mensen laten cosmetische ingrepen verrichten. Omdat het een relatief nieuw vakgebied is, loopt de wetgeving achter de feiten aan. De overheid heeft het afgelopen jaar bekeken welke cosmetische ingrepen risicovol zijn en welke eisen er aan de behandelaar gesteld zouden moeten worden.
In dit artikel geef ik een overzicht van de huidige stand van zaken (juni 2019). Het is nog niet bekend wanneer de nieuwe wetgeving ingaat.

Bevoegd en bekwaam in cosmetische ingrepen

Wat voor de inspectie gezondheidszorg voorop staat is dat de patiënt er altijd op moet kunnen vertrouwen dat de zorg goed en veilig is, ongeacht het behandelpalet en ongeacht de setting. Dat houdt in dat de behandelaar niet alleen bevoegd, maar ook bekwaam moet zijn om cosmetische ingrepen te kunnen uitvoeren.
Een behandelaar is bevoegd om een risicovolle cosmetische handeling uit te voeren als men daarvoor de vereiste diploma’s of certificaten heeft behaald of bijscholing heeft gevolgd om de betreffende handeling uit te kunnen voeren. Men heeft dan aantoonbaar voldoende theoretische kennis om de handeling uit te voeren
Een behandelaar is bekwaam voor een bepaalde handeling als men de hiervoor vereiste papieren heeft én de handeling beheerst. Het gaat dus om de juiste vaardigheden om de handeling correct uit te voeren. Daarnaast is het belangrijk dat de behandelaar de handeling regelmatig uitvoert en inzicht heeft in de effecten van de handeling. Daarbij is kennis van de anatomie en fysiologie van het menselijk lichaam een vereiste.

Wet BIG

Medische handelingen met een risico (voorbehouden handelingen) mogen alleen uitgevoerd worden door behandelaren die door kennis en kunde bekwaam (vaardig) zijn. Dit is vastgelegd in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Hierin worden 14 risicovolle handelingen aangemerkt als voorbehouden handelingen. Het gaat om handelingen zoals snijden, injecteren of geneesmiddelen voorschrijven. Deze regels gelden ook voor handelingen die medisch gezien niet nodig zij, waaronder cosmetische ingrepen.
Alle zorgverleners die in het BIG-register staan, vallen onder het tuchtrecht. Mocht zo’n zorgverlener bij een behandeling een fout maken, dan kunnen mensen een klacht indienen bij een Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Een arts mag met inachtneming van bepaalde voorwaarden, aan een andere beroepsbeoefenaar (bijvoorbeeld verpleegkundige of verzorgende) opdracht geven via een uitvoeringsverzoek, een voorbehouden handeling te verrichten.

Wat zijn risicovolle cosmetische behandelingen?

Onderzoek bij schoonheidssalons

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is vanaf de introductie van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) in 2016 verantwoordelijk voor het toezicht op schoonheidssalons. Zo heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2018 aanvullend onderzoek laten doen om beter in beeld te krijgen welke schoonheidsbehandelingen in de schoonheidssalon risicovol zijn en wat de risico’s inhouden.
Uit de inventarisatie van risicovolle behandelingen in schoonheidssalons blijkt dat behandelingen die door de huid heen gaan of de huid (al dan niet bedoeld) beschadigen, of de samenhang van het huidweefsel verbreken als risicovol worden gezien. Voorbeelden zijn behandelingen die huidcellen chemisch (peelings) of mechanisch (zoals microdermabrasie) verwijderen of die door de huid heen gaan (bijvoorbeeld microneedling).

De nadelige effecten die kunnen optreden, zijn in grote lijnen terug te voeren op kenmerken van de behandeling (zoals diepte en frequentie), kenmerken van de cliënt (bijvoorbeeld huidtype), en bekwaamheid van de behandelaar (zoals kennis en ervaring). Het risico van behandelingen hangt grofweg samen met de diepte van de beschadiging van de huid die bij de behandeling wordt aangericht, en de mate van controle die de behandelaar hierover heeft.

De maatregelen die nodig zijn om de nadelige effecten van risicovolle behandelingen te beperken zouden dan ook vooral gericht moeten zijn op het handelen en/of de opleiding van de behandelaar. Het is onduidelijk of en hoe vaak dergelijke effecten optreden. Om te kunnen bepalen of maatregelen daadwerkelijk nodig zijn, is het nodig dat nadelige effecten worden gemeld of geregistreerd.

Anbos is als actieve veldpartij bij dit onderzoek betrokken geweest. Sinds de invoering van de Wkkgz heeft ANBOS een klachtenfunctionaris in dienst. Analyse van de daar binnengekomen klachten leert dat het aantal problemen bij behandelingen minimaal is en vooral voorkomen bij ongediplomeerd handelen.

PlexR en Hyaluronzuurpen

In mei 2019 brengt de NVCG via een persbericht naar buiten dat zij van mening is dat PlexR en de Hyaluronpen risicovolle behandelingen zijn. Volgens de NVCG worden deze technieken nu massaal ingezet door schoonheidsspecialisten om fillers te injecteren. Cosmetisch artsen zouden met enige regelmaat geconfronteerd worden met ernstige complicaties van deze behandelingen. De NVCG stelt zich op het standpunt dat bovengenoemde technieken medisch voorbehouden handelingen in de zin van de wet BIG zijn en dat alleen artsen bevoegd zijn om deze handelingen uit te voeren. De NVCG roept de overheid op om op te treden tegen het gebruik van deze technieken door onbevoegden (niet-artsen).

Anbos laat in een reactie weten dat zij staan voor de kwaliteit van schoonheidsspecialisten. Anbos vindt het niet wenselijk dat er personen zijn die behandelingen uitvoeren waar zij niet voor opgeleid zijn. Er wordt gesteld dat er ‘veel’ schoonheidsspecialisten zijn die deze behandeling uitvoeren. Anbos kent echter geen cijfers over de hoeveelheid behandelingen of klachten met de toepassing van de Hyaluronpen. Uiteraard vindt ANBOS het niet wenselijk dat er behandelingen uitgevoerd worden met grote risico’s en zij gaat dan ook in gesprek gaan met de verschillende veldpartijen., ANBOS heeft inmiddels contact opgenomen met de voorzitter van NVCG, dr. Catharina Meijer.

Veranderingen in de wet BIG met betrekking tot cosmetische ingrepen

Schoonheidsspecialisten

Schoonheidsspecialisten kunnen zich niet registeren in het BIG register. Anbos is wel bezig geweest met een HBO opleiding schoonheidsspecialiste, maar om in het BIG register te worden opgenomen moet je opgeleid zijn als huidtherapeut of arts. Schoonheidsspecialisten mogen in de nabije toekomst alleen onder voorwaarden laser- en IPL behandelingen uitvoeren in opdracht van bijvoorbeeld een huidtherapeut. Het is nog niet bekend wanneer de wet precies in gaat.

Huidtherapeuten

Het beroep van huidtherapeut is een relatief nieuw. Mede door deze beroepsgroep hebben er de afgelopen jaren veel veranderingen in de huidzorg plaatsgevonden. Huidtherapeut is een beschermde titel en geregistreerd in de Wet BIG. De overheid wil dat huidtherapeuten laserbehandelingen en IPL-behandelingen blijven uitvoeren, ook als het een voorbehouden handeling is.

Artsen

Als een arts in het BIG-register staat, mag hij medische handelingen uitvoeren. Dat betekent niet dat alle artsen in het register cosmetische ingrepen goed kunnen uitvoeren. De overheid en de cosmetische sector willen de vaardigheid van een arts beter kunnen toetsen. Daarvoor hebben zij de volgende maatregelen genomen:

Cosmetisch arts KNMG

Artsen en medisch specialisten die werken in de cosmetische sector hebben de afgelopen jaren gewerkt aan normen voor kwaliteit en vaardigheid voor cosmetische ingrepen. Deze normen geven aan wanneer een behandelaar bekwaam is om een cosmetische ingreep te doen.
Onlangs maakte de NVCG bekend dat cosmetisch artsen die voldoen aan de eisen van het profielspecialisme cosmetische geneeskunde zich vanaf 1 juli 2019 kunnen inschrijven in het profielregister cosmetische geneeskunde, Zodra zij zijn ingeschreven mogen zij zich “cosmetisch arts KNMG” noemen. De titel “cosmetisch arts KNMG” is een door de KNMG gedeponeerde beschermde titel, die alleen mag worden gebruikt als de arts in het profielregister is ingeschreven.

De NVCG neemt het standpunt in dat artsen hun patiënten en cliënten te allen tijde eerlijk moeten voorlichten. De NVCG vindt dat artsen hun cliënten misleiden, als zij zich na 1 juli 2019 uitgeven voor “cosmetisch arts”, terwijl zij niet staan ingeschreven in het profielregister. Dat is slechts anders als zij expliciet, en op een voor iedereen direct zichtbare wijze, duidelijk maken dat zij niet staan ingeschreven in het profielregister cosmetische geneeskunde, omdat zij niet voldoen aan de inschrijvingseisen. Artsen die die uitleg niet geven, doen voorkomen alsof zij beschikken over de bekwaamheid van een cosmetisch arts KNMG, terwijl zij die bekwaamheid niet hebben.

Cosmetisch chirurg

Daarnaast stelt de NVCG zich op het standpunt dat het gebruik van de titel cosmetisch chirurg door niet-chirurgen misleidend is. De titel chirurg is een beschermde titel en voorbehouden aan geregistreerd chirurgen. De NVCG roept haar leden en andere artsen op de titel cosmetisch chirurg niet te gebruiken als zij zich niet kunnen beroepen op een registratie als chirurg in het register van medisch specialisten.

Opleidingen voor cosmetische handelingen

Artsen kunnen een opleiding voor cosmetische handelingen volgen. Er zijn aanvullende opleidingen gemaakt door de Nederlandse Vereniging voor Cosmetische Geneeskunde (NVCG). Zo kunnen artsen extra scholing volgen in bijvoorbeeld het injecteren van rimpelvullers. Schoonheidsspecialisten kunnen een opleiding voor huidtherapeut volgen.

Tandartsen

Sommige tandartsen leggen zich toe op het inspuiten van botox en fillers voor cosmetische doeleinden. Maar dat mogen zij helemaal niet, oordeelt het medisch tuchtcollege. Het regionaal tuchtcollege in Amsterdam deed uitspraak in een zaak die was aangespannen tegen een tandarts uit het Gooi. Een cliënte had bij een behandeling voor hangende oogleden flinke schade aan haar gezicht opgelopen. De tuchtrechter vindt dat de tandarts zich niet met het gebied rond de ogen had mogen bezighouden. Het inspuiten van botox of fillers is volgens de Wet BIG een zogeheten voorbehouden handeling, die alleen door bevoegde en bekwame artsen mag worden uitgevoerd.

Beter inspelen op veranderingen in de markt

Wil je graag weten hoe je het beste met veranderingen in de markt kunt omgaan en hoe je beter op deze ontwikkelingen kun inspelen? 

Mijn visie: kijk goed wat er gebeurt in jouw markt en zet de behoefte van de klant centraal in jouw marketing aanpak. Kies voor een onderscheidende propositie van jouw praktijk en zorg dat je online zichtbaar bent. Want door online te laten zien waar je goed in bent, word je ook beter gevonden.

Wil je graag weten hoe je lokaal meer klanten kunt werven? Wij ontwikkelden speciaal voor professionals met een eigen praktijk een marketing aanpak op maat.